Marmara Denizi’ni aylardır etkisi altına alan müsilaj, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nı harekete geçirdi. Geçtiğimiz gün Marmara bölgesindeki illerin vali, belediye başkanları ve ilçe belediye başkanlarının katılımı Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum başkanlığında çevrimiçi toplantı yapıldı. Bu toplantı sonrası eylem planını açıklamak üzere ilimize gelen Bakan Kurum, valiler ve belediye başkanları Tryp BY Wyhndam Otel’de bir iki saat süren Marmara Denizi Koruma Eylem Planı başlıklı bir toplantı yaptı. Koruma eylem planı koordinasyon toplantısında belediye başkanları müsilaj eylem planı ile ilgili görüşlerini dile getirdi. Bakan Kurum, toplantı sonrası Marmara Denizi için 22 maddelik eylem planını açıkladı. Akabinde 3 yıl içinde tamamlanacak olan eylem planı için katılımcılar tarafından imza altına aldı.

MARMARA BÖLGESİ İLİMİZE GELDİ
Tryp By Wyndham Otel’deki toplantıya Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Kocaeli Valisi Seddar Yavuz, Bursa Valisi Yakup Canbolat, İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, Sakarya Valisi Çetin Oktay Kaldırım, Marmara Belediyeler Birliği ve Büyükşehir Belediye Başkanı Doç. Dr. Tahir Büyükakın ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürü Ahmet Kırılmaz da eşlik etti. Programa ayrıca TBMM Çevre Komisyonu Başkanı Milletvekili Muhammet Balta, AK Parti Milletvekili Cemil Yaman, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanı Yücel Yılmaz, Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan, Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem Yüce, Tekirdağ Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Albayrak, Çanakkale Belediye Başkanı Ülgür Gökhan ve Yalova Belediye Başkanı Mustafa Tutuk, ilçe belediye başkanları ve Marmara Belediyeler Birliği encümen üyesi başkanları katıldı.

‘ORTAK AKIL YÜRÜTTÜK’
Toplantı sonrası açıklama yapan Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, “Marmaramız için çok önemli bir çalışmayı hep birlikte yürüttük. Tüm paydaşların içinde yer aldığı. Valilerimiz, belediye başkanlarımız, akademisyenlerimiz ve sivil toplum kuruluşlarımızın yer aldığı bu çalışma içinde eylem planımızı hazırladık. Marmara Denizi’ne kıyısı olan tüm şehirlerimize katkısı olacağını düşünüyorum. Müsilaj sorunu için katkı sağlayan ve yoğun emek sarf eden herkese çok teşekkür ediyorum. Ortak akılla, samimiyetle, gayretle birlik ve beraberlik ruhu içinde hazırladığımız eylem planını istişare ettik. Hepimiz ortak bir iradeyle İstanbul Boğazımızı Marmara Denizimizi kaderine terk etmeyeceğiz dedik” şeklinde konuştu.

‘KİRLİLİĞİ ORTADAN KALDIRACAĞIZ’
Geçtiğimiz yılında salgın, deprem ve iklim değişikliği sorunları ile mücadele edildiğini belirten Kurum, “Müsilajın çözümü çevre ve yeşil yatırımlardan geçmektedir. Bakanlık olarak binlerce çevre projesi yürütüyoruz. Dünyanın farklı noktalarında zaman zaman oryaya çıkan deniz salyası sorunuyla karşı karşıyayız. Bilim insanlarımızı dinledik. Çözüm noktamız çok net. Marmara Bölgesi’nde yaşayan 25 Milyon vatandaşımızın içini acıtan o görüntüyü yok edeceğiz. Marmara Denizi’nde bir seferberlik anlayışıyla tertemiz hale getirmek hepimizin üzerine düşen vazifedir. Bu anlamda el birliği yapmak zorundayız. Bir an evvel karasal, tarımsal gemi kaynaklı ne kadar kirlilik varsa hepsini ortadan kaldırmak en önemli hedefimiz” dedi.

‘100 NOKTADAN NUMUNE ALDIK’
Açıklamalarını sürdüren Bakan Kurum, “Müsilaj sorununun çıktığı ilk andan itibaren bu süreci Cumhurbaşkanımız da takip ediyor. Denetimlerimizi yaptık. Ekip ve gemilerimizle denizlerimizden aldığımız örneklerle çevre ve üniversite laboratuvarlarında inceledik. 100 farklı noktadan numuneler aldık. Aslında bu çalışma sürekli olan bir çalışmaydı. Ama müsilaj sebebiyle bu bölgeye yoğunlaştık. Bu süreci şeffaf ve katılımcı bir anlayışla tüm taraflarla istişare ederek hareket ettik. Katılımcıların müsilaj sorunuyla alakalı çözüm önerilerini dinledik” diyerek 21 maddelik eylem planını açıkladı:

22 MADDELİK EYLEM PLANI
KOORDİNASYON KURULU OLUŞTURULACAK
EYLEM 1. Marmara bölgesinde kirliliğin azaltılması ve izleme çalışmalarının yürütülmesi amacıyla; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ilgili kurum ve kuruluşlar, üniversiteler, sanayi odaları ve STK'lardan müteşekkil Koordinasyon Kurulu; Marmara Belediyeler Birliği bünyesinde ise Bilim ve Teknik Kurulu oluşturulacak.

Koordinasyon Kurulumuzu önümüzdeki hafta itibariyle oluşturuyoruz. Kurul haftalık ve aylık toplantılarla; tüm çalışmaları ortak bir akılla ele alacak ve bu kurul sayesinde katılımcı bir süreci koordine edeceğiz.

3 AY İÇİNDE BAŞLAYACAK
EYLEM 2. Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planı üç ay içerisinde hazırlanarak çalışmalar bu plan çerçevesinde yürütülecek.

DENİZİMİZ KORUMA ALANI OLACAK
EYLEM 3. Marmara Denizi’nin tamamını koruma alanı olarak belirleme çalışmaları başlatılacak, 2021 yılı sonuna kadar tamamlanacak.

11.350 km2’lik yüzey alanına sahip olan Marmara Denizi’mizde koruma alanları belirlemek için çalışmalarımızı başlattık. Bu çalışmalarımızla Marmara Denizi’nin biyolojik çeşitliliğini de koruma altına alacağız.

8 HAZİRAN’DA TEMİZLİĞE DAVET ETTİ
EYLEM 4. Acil müdahale kapsamında 8 Haziran 2021 tarihinden itibaren 7/24 esasıyla Marmara Denizi’ndeki müsilajın bilimsel temelli yöntemlerle tamamen temizlenmesine yönelik çalışmalar başlatılacak.

Hâlihazırda; Marmara Denizi’nin hemen hemen her noktasında deniz yüzeyi temizleme araçlarımızla teknelerimizle temizlik çalışmalarını bir seferberlik anlayışıyla başlattık. 8 Haziran Salı günü de tüm kurumlarımızla, belediyelerimizle, doğa severlerimizle, sporcularımız, sanatçılarımız, tüm vatandaşlarımızla birlikte bir seferberlik anlayışıyla Türkiye’nin en büyük deniz temizliğini yapacağız.

AZOT GİRİŞİ MİNİMUMA İNDİRİLECEK
EYLEM 5. Bölgede bulunan mevcut atık su arıtma tesislerinin tamamı ileri biyolojik arıtma tesisine dönüştürülecek. Atık suların ileri biyolojik arıtım yapılmaksızın Marmara Denizi'ne deşarjını engelleyici hedefler doğrultusunda çalışmalar yürütülecek.

Marmara Bölgesindeki atık suların yüzde 53’ü ön arıtım, yüzde 42’si ileri biyolojik arıtım ve yüzde 5’i biyolojik olarak arıtılmaktadır. Tüm bu arıtma tesislerimizi yapacağımız teknolojik dönüşümle ileri biyolojik arıtma ve membran arıtma sistemlerine dönüştüreceğiz. Bilim insanlarımıza göre azot miktarını Yüzde 40 oranında düşürürsek bu işi kökten çözeriz. Önümüzdeki 3 yıl içerisinde Marmara Bölgesinde bulunan tüm illerimiz, atı ksu arıtma tesislerini dönüştürmeye yönelik çalışmalarını tamamlayacaklar. Biz de Bakanlık olarak; yerel yönetimlerimize gerek teknik olsun gerek finansal olsun her konuda destek olacağız. Bu sayede, Marmara Denizi’nde müsilaja ve diğer kirlilik türlerine neden olan azot ve fosfor girişini minimum seviyeye indirip kontrol altına alacağız. Böylece Marmara Denizinin su kalitesinde iyileşmeyi hızlandıracağız.

DEŞARJ STANDARTLARI GELİYOR
EYLEM 6. Marmara Denizi’ne deşarj yapan atık su arıtma tesislerinin deşarj standartları 3 ay içerisinde güncellenerek hayata geçirilecek.

İlgili mevzuata yeni düzenlemeler getireceğiz. Deşarj standartlarını Marmara Denizinin hassas yapısını dikkate alarak yapacağımız bu düzenlemeyi uygulamaya alacağız.

AZ SU KULLANMA UYARISI
EYLEM 7. Arıtılmış atık suların mümkün olan her yerde yeniden kullanımı artırılacak, desteklenecek. Temiz üretim teknikleri uygulanacak.

Sadece ülkemizde değil, bütün dünyada su kaynakları iklim değişikliğinden önemli oranda etkilenmekte. Bu nedenle arıtılan suların geri kazanımı büyük önem arz etmektedir. Bu kapsamda, ülkemizde hâlihazırda yüzde3,2 olan arıtılarak yeniden kullanılan atık su oranımızı 2023 yılında yüzde 5’e, 2030 yılında ise yüzde 15’e çıkarma hedefimiz var. Gerekli tüm adımları attık, atıyoruz. Marmara’ya deşarj yapan arıtma tesislerimizde de döngüsel ekonomi ilkelerine uyulacak, suyun yeniden kullanımı desteklenecek. Suyumuzu ne kadar geri kazanırsak Marmara’ya o kadar az su deşarj ederiz. Bu manada tüm tesislerimiz de gerekli sistemleri kuracak. Finansal desteklerle tesis dönüşümünü hızlandıracağız. Atık su oluşumunun azaltılması için gerekli tüm temiz üretim teknik ve teknolojilerini hızlıca hayata geçireceğiz.

TAVİZSİZ CEZA YAZILACAK
EYLEM 8. Atık su arıtma tesislerini gerektiği gibi işletmeyen OSB'lerin rehabilitasyon ve iyileştirme çalışmalarıyla ileri arıtma teknolojilerine geçişi hızlandırılacak.

Arıtma tesislerini, nasıl yapacaklarına dair standartları tüm OSB’lerimize vereceğiz. Verdiğimiz tarih içerisinde hayata geçirip geçirmediklerini takip edeceğiz. Tesisleşmesini gerçekleştirmedikleri takdirde, her türlü cezai işlemi ve hatta kapatma cezasını tavizsiz bir şekilde uygulayacağız.

ÖZEL SEKTÖRLER İŞBİRLİĞİ
EYLEM 9. Atık su arıtma tesislerinin yapımı ve işletilmesini çok daha kolay hale getirmek için kamu-özel sektör işbirliği modelleri hayata geçirilecek.

Bu konuda kanuni düzenlemelere giderek, atık su arıtma tesislerinin yapım ve işletmelerine Bakanlık olarak destek vereceğiz.

GEMİLER SIKI TAKİBE ALINACAK
EYLEM 10. Marmara Denizi’ne gemilerin atık sularının boşaltılmasının önlenmesine yönelik üç ay içerisinde düzenleme yapılacak.

Bu düzenlemeyle Marmara Denizi’ne giriş yapan gemilerin atıklarının Boğaz girişlerinde atık alma gemilerine veya atık kabul tesislerine vermelerini sağlayacağız. Bu kapsamda yerel yönetimlerimizle birlikte gemilerin takibini sıkı bir şekilde yapacağız. Denetimlerimizi artıracağız.

TERSANELERDE TEMİZ ÜRETİM TEKNİKLERİ
EYLEM 11. Tersanelerde temiz üretim teknikleri yaygınlaştırılacak.

Tersaneler deniz ile doğrudan temasta olan gemi inşa ve bakım merkezleridir. Bu noktalarda daha çevreci teknikler kullanılarak olası deniz kirliliklerinin önüne geçeceğiz.

İZLEME NOKTASI 150 OLACAK

EYLEM 12. Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız tarafından yapılan çalışmalar çerçevesinde; alıcı ortama deşarj yapan atık su arıtma tesislerinin tamamı 7/24 online izlenecek. Marmara Denizi’ndeki 91 izleme noktası 150'ye çıkarılacak. Türkiye Çevre Ajansı eliyle, Marmara Denizi ile ilişkili tüm havzalardaki denetimler uzaktan algılama, uydu ve erken uyarı sistemleri, insansız hava araçları ve radar sistemleri kullanılarak artırılacak.

Tıpkı Kentsel Dönüşüm projelerimizde yaptığımız gibi, 3 boyutlu modellemeyle, meteorolojiden kirlilik yüklerine kadar çok sayıda veriyi içeren Marmara Denizi’nin dijital ikizini oluşturacağız. Marmara’nın tüm kirlilik kaynak ve yoğunluklarını detayları göreceğiz. Bu bölgelerdeki değişimleri anlık olarak takip edeceğiz. Hemen müdahale edeceğiz. Sadece bugün değil, ileride Marmara Denizi’nde yaşanabilecek muhtemel olumsuz bir durumda, erken müdahale imkânına kavuşmuş olacağız.

SIFIR ATIK UYGULAMASINA HIZLI GEÇİŞ
EYLEM 13. Marmara Denizi kıyılarını kapsayacak şekilde Bölgesel Atık Yönetimi Eylem Planı ve Deniz Çöpleri Eylem Planı üç ay içerisinde hazırlanarak uygulamaya konulacak.

Denizlerimizde oluşan plastik gibi katı atıkların, deniz çöplerinin yüzde 90’ı karasal kaynaklıdır. Yani evlerimizde, sanayimizde üretilmektedir. Biz karada etkin olarak atıkları topladığımızda zaten denize girişleri önlenmiş olacak. Bu manada, 1 yıl içinde Marmara Bölgesi’nin tüm illerinde, ilçelerinde Sıfır Atık Uygulamasına geçeceğiz.

BASINÇLI SULAMA SİSTEMLERİ YAYGINLAŞACAK
EYLEM 14. İyi tarım ve organik tarım uygulamaları ile basınçlı ve damlama sulama sistemleri yaygınlaştırılacaktır.

Böylelikle sulamada kullanılan su miktarını azaltacağız, dereler vasıtasıyla kirliliklerin Marmara Denizi’ne ulaşmasını engellemiş olacağız.

TAMPON BÖLGELER OLUŞTURULACAK
EYLEM 15. Marmara Denizi’yle ilişkili havzalarda, dere yataklarına yapay sulak alanlar ve tampon bölgeler oluşturularak kirliliğin denize ulaşması önlenecektir.

TEKNOLOJİK DÖNÜŞÜMLER
EYLEM 16. Zeytin karasuyu ve peynir altı suyu kaynaklı kirliliğin önlenmesi için atık su azaltımını gerçekleştirecek teknolojik dönüşümler sağlanacaktır.

ORGANİK ÜRÜNLERE TEŞVİK
EYLEM 17. Fosfor ve yüzey aktif madde içeren temizlik malzemelerinin kullanımı aşamalı olarak azaltılacaktır. Organik temizlik ürünleri teşvik edilecektir.

Tıpkı Sıfır Atık Projesi’nde olduğu gibi, uygulamaya Belediyelerimiz ve kurumlarımızdan başlayarak; kentsel temizlik ve benzeri işlemlerde; hem insanımızın sağlığına zarar veren hem de Marmara Denizi’ne akan tüm zararlı maddelerin kullanımını aşamalı olarak azaltıyoruz. Önce kurumlarımızda, organik temizlik ürünlerini tespit edip kullanmaya başlayacağız. Bakanlık olarak, gerekli finansal desteği sağlayacağız.

HAYALET AĞLAR TEMİZLENECEK
EYLEM 18. Marmara Denizi’mizdeki tüm hayalet ağlar 1 yıl içerisinde temizlenecek.

EKOSİSTEM TEMELLİ BALIKÇILIK
EYLEM 19. Balıkçılık faaliyetlerinin ekosistem temelli yapılması sağlanacak, koruma alanları geliştirilecek.

Bilim insanlarımızla, koordinasyon kurulunun alacağı kararlarla takvim ve cezai uygulamalarımızı kısa süre içerisinde belirleyeceğiz.

BALIKÇILARA EKONOMİK DESTEK
EYLEM 20. Müsilaj nedeniyle zarar gören balıkçılara ekonomik destek sağlanacaktır.

KAMUOYU BİLGİLENDİRİLECEK
EYLEM 21. Deniz kirliliğinin önlenmesi ve vatandaşlarımızın bilinçlendirilmesi amacıyla çalışmalar yapılarak kamuoyunun bilgilendirecek bir platform oluşturulacak.

Alacağımız tedbirlerin vatandaşlarımıza duyurulmasını sağlayacak, Marmara denizimizi milletimizle birlikte koruyacağız. Marmara denizinin korunması amacıyla yaptığımız ve planladığımız çalışmaları, bilimsel araştırma sonuçlarımızı, kuracağımız www.marmarahepimizin.com sayfası kanalıyla kamuoyuyla paylaşacağız.

ÇALIŞMALAR 3 YIL İÇİNDE TAMAMLANACAK
EYLEM 22. Soğutma suları ve termal tesislerden oluşan sıcak suların Marmara Denizine etkilerinin azaltılmasına yönelik tedbirler alınacak.

Allah’ın izniyle bu eylem planlarımız kapsamındaki yatırımlarımızı yerel yönetimlerimizle birlikte 3 yıl içerisinde tamamlayacağız. Marmara Denizimizi; içerisindeki binbir çeşit balıklarımızı, canlılarımızı koruyarak en saf, en duru en temiz, en canlı haliyle geleceğe taşıyacağız.