Ev hizmetlerinde ayda 10 gün ve daha fazla çalıştırılan kişilerin sigortalanması gerekir. Çocuk bakıcısı, hasta ve yaşlı bakıcısı, temizlikçi gibi çalışanlar bu gruba giriyor. Asgari ücret üzerinden bir işçiyi sigortalı çalıştırmanın maliyeti 2020 yılı için normalde 3 bin 605 TL’yi buluyor. Sağlanan teşviklerden yararlananlar, bu maliyeti oldukça aşağı çekebiliyorlar.

2018 yılında çıkartılan kanun uyarınca, 31 Aralık 2020 tarihine kadar, mevcut çalışanlara ilave olarak yeni işe alınan işçiler için prim teşviki uygulanacak. Teşvik kapsamında, asgari ücret tutarındaki ücretler için ödenmesi gereken işçi ve işveren primleri, 18 aya kadar varan süreyle İşsizlik Sigortası Fonu’nca karşılanıyor. Ancak, bir yasa değişikliği yapılmadığı takdirde bu teşvikten yararlanma süresi 31 Aralık 2020 tarihini geçemeyecek. Dolayısıyla, örneğin şubat ayında yeni bir bakıcıyı işe alacak kişiler, aşağıda ayrıntılı bir şekilde anlatacağımız teşvikten bu yılın sonuna kadar yararlanabilecekler.

Ücretle çalışanlar için brüt ücretin yüzde 37.5’i oranında prim ödenmesi gerekiyor. 2020 yılında asgari ücretle çalışan bir işçi için ödenmesi gereken aylık prim tutarı 1.103 TL’ye tekabül ediyor. İlave istihdam teşvikinden yararlananlar, yılsonuna kadar bu primden kurtulacaklar. Böylece 11 aylık dönemde 12 bin 133 liralık avantaj elde edecekler. Bu sürenin sonunda ise primlerin düzenli ödenmesi koşuluyla 5 puanlık prim indiriminden yararlanırlar. Bu da 2020 yılı rakamlarıyla aylık 147 liralık indirim anlamına geliyor.

TEŞVİKTEN KİMLER YARARLANABİLİR?

Teşvikten yararlanabilmek için çalışan ve işveren yönünden bazı koşullar aranıyor. Çalışan yönünden aranan koşullar şöyle:

Türkiye İş Kurumu’na (İŞKUR) kayıtlı işsiz olmalı. İŞKUR’a kayıtlı olmayan kişilerin işe alınmadan önce kaydedilmesi mümkün bulunuyor. İşe alınmadan önceki üç aylık dönemde 10 günden fazla sigortalı bir işte çalışmamış olmalı. Mevcut çalışan sayısına ilave işe alınmalı. İlk defa bakıcı veya gündelikçi çalıştıranlar ilave istihdam sağlamış olduğu için teşvikten yararlanabiliyor. Mevcut çalışanını işten çıkartıp yeni birini işe alan yararlanamaz. Ancak bir bakıcı veya gündelikçi çalıştırırken, ikinci birini işe alanlar da teşvikten yararlanabilirler.

Teşvikten yararlanma süresi dolmadan bakıcı veya gündelikçinin işten ayrılması halinde, yerine yeni alınacak kişi için kalan sürede teşvikten yararlanma imkânı bulunuyor. 

İşveren yönünden aranan koşullar ise şöyle: İşveren aylık prim ve hizmet belgelerini SGK’ya yasal süresinde vermeli. İşverenin SGK’ya prim, idari para cezası veya bunlara ilişkin gecikme zammı ve cezası borcu bulunmamalı. Yapılandırılmış borcu var ise ödemelerini düzenli yapmalı. Sahte sigortalı bildiriminde bulunulmamalı ve kayıt dışı işçi çalıştırmamalı. Teşvikten yararlanmakta iken kayıt dışı işçi çalıştırdığı veya fiilen çalışmayan bir kişiyi sigortalı gösterdiği tespit edilen işveren, aldığı teşviki faiziyle ödemek zorunda kalır.

YABANCI BAKICI ÇALIŞTIRANLAR DA YARARLANIR

Ülkemizde yabancı bakıcı çalıştırma uygulaması giderek yaygınlaşıyor. Yukarıda saydığımız koşulların sağlanması halinde yabancı bakıcı çalıştıranlar da ilave istihdam teşvikinden yararlanabilir.

EMEKLİ ÇALIŞTIRANLAR YARARLANAMAZ

Emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden işçiler için hiçbir teşvikten yararlanma imkânı bulunmuyor. İlave istihdam teşvikinden yararlanabilmek için çalıştırılacak kişinin emekli olmaması gerekir.

ASGARİ ÜCRET DESTEĞİ

İlave istihdam teşvikinden yararlananlar, aynı anda başka teşvik ve desteklerden yararlanamazlar. Çalıştırdığı gündelikçi veya bakıcı için ilave istihdam teşvikinden yararlanamayanlar, 2020 yılı için aylık 75 lira olarak belirlenen asgari ücret desteği alabilirler. Asgari ücret desteğine ilişkin yasal düzenlemenin önümüzdeki günlerde çıkması bekleniyor.

SİGORTA YAPTIRMAYANA CEZA

Bakıcı veya gündelikçi olarak ev hizmetlerinde ayda 10 günden fazla çalıştırılan kişilerin sigortasını yaptırmayan işveren para cezalarıyla karşı karşıya kalır. İşe giriş bildirgesinin, gündelikçinin ilk işe başladığı ayın sonuna kadar SGK'ya verilmesi gerekir. Aksi takdirde 2020 yılı için 2 bin 943 TL idari para cezası uygulanır. Bakıcı veya gündelikçinin sigortasız çalıştırıldığını SGK tespit ederse, ya da biri şikayette bulunursa ceza katlanır.

AYDA 10 GÜNDEN AZ ÇALIŞTIRILAN GÜNDELİKÇİ SİGORTASI

Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az çalıştırılan gündelikçi, bakıcı veya bahçıvan gibi kişiler için sadece iş kazası ve meslek hastalığına karşı kısa vadeli sigorta primi ödemek gerekir. 2020 yılı için ödenmesi gereken günlük prim tutarı 1.96 TL’dir. Ayda 10 günden az çalışan gündelikçi ve bakıcıları sigortalamayanlara herhangi bir cezai yaptırım uygulanmıyor. Fakat, sigorta yaptıranlar olası bir iş kazası durumunda çalışanlarını güvence altına almış olur.

VERGİDEN MUAFLAR

Ev hizmetlerinde çalışanlardan gelir vergisi ve damga vergisi alınmaz. Gelir Vergisi Kanunu’na göre, hizmetçilerin ücretlerinden gelir vergisi alınmaz. Kanunda hizmetçiler, “Özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği, sütninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılanlar” olarak tanımlanıyor. Gündelikçiler, evde hasta, yaşlı ve çocuk bakanlar, bahçıvanlar bu kapsamda değerlendiriliyor.