Elektrikte yılbaşı itibarıyla geçilen kademeli tarifede, abonelerin elektrik tüketimleri, limit altı ve üstü olarak iki kategoride hesaplanıyor. Limit aşıldığında, pahalı tarifeden ücretlendirme başlıyor. Faturanın kaç gün üzerinden okunduğunun, ödenecek tutar üzerinde bir etkisi bulunmazken, kademeli fatura sisteminde kalmak istemeyenler için alternatif de mevcut. Elektrikte kademeli tarifeye geçişle birlikte, vatandaşlar elektrik faturalarındaki hesaplama detaylarını merak etmeye başladı. Düzenlemede merak edilen bazı detaylar şöyle:

1 - Tümü üst limit değil
1 Ocak 2022 itibarıyla, mesken abonelerinin elektrik tüketimlerinin günlük 5 kWh’a kadar olan kullanımları “düşük kademeli” tarifeden, bunun üzerindeki kısım ise “yüksek kademeli” tarifeden faturalandırılıyor. Vergi, fon ve pay hariç tarifeler, alt kademede 112, üst kademede 167 kuruş. Dağıtım şirketlerinin doğrudan tüketim miktarları ile çarptıkları birim fiyat ise alt kademede 137, üst kademede 206 kuruş civarında. Faturasına göre günlük elektrik tüketimi, alt limit olarak belirlenen 5kWs'i geçen abonelerin tüm harcamaları üst tarifeden değerlendirilmiyor. Sadece limiti geçen kısımlar için yüksek tarife uygulanıyor.

2 - Hangi kademe ne kadar?
Ay içinde hangi kademeden ne kadar elektrik kullanıldığı, elektrik faturalarındaki “fatura detayı” bölümlerinde yer alıyor. Elektrik şirketleri, hangi kademeye ne kadar birim fiyat uyguladıklarını da faturada belirtmek zorunda. Faturalarda, günlük kullanıma ve 5kWs’lik sınırın aşılıp aşılmadığı bilgisine de ulaşılabiliyor.

3 - Müddet hesaplamayı etkilemez
Elektrik faturaları, 25 ila 35 günlük periyotlarla okunuyor. Faturanın 25 gün mü, 35 gün mü üzerinden hesaplandığı, günlük tüketim esas alındığı için, hesaplama yöntemine etki etmiyor. Ancak ödenecek meblağ, aradaki gün kadar değişebiliyor. Vergiler de kullanılan elektrik tutarının üzerine otomatik olarak ekleniyor, kademeye göre değişmiyor.

4 - Ocak ayı faturasına dikkat
Elektrik faturasındaki tüketim hangi dönemi kapsıyorsa, o dönemin birim fiyatlarına göre faturalandırılıyor. Türkiye genelinde gönderilen ocak ayı elektrik faturalarında hem kademeli, hem kademesiz sisteme ait dönemler bulunuyor. 1 Ocak 2022 öncesi tüketimler önceki tarifeye, 01 Ocak 2022 sonrası tüketimler ise 1 Ocak itibarıyla yürürlüğe giren kademeli tarifeye tâbi. Ocak ayı itibarıyla yürürlüğe giren elektrik zamları da yine bu ay içindeki tüketimleri bağlıyor, aralık ayı harcamalarının zam öncesi tarifeye göre hesaplanması gerekiyor. Vatandaşların olası bir hesap hatasına karşı ocak ayı fatura detaylarını incelemesi bu açıdan önem taşıyor.

5 - İstemeyen için alternatif var mı?
1 Ocak 2022 itibarıyla, tek zamanlı mesken abonelerinin tümü, kademeli sisteme geçti. Kademeli tarifeye dahil olmak istemeyenler, 3 ayrı saat dilimi üzerinden uygulanan çok zamanlı abone grubuna geçerek kademeli tarifeden çıkabiliyor. Bunun için öncelikle elektronik sayaç gerekiyor. Eğer elektronik sayaç mevcutsa, elektrik temin edilen şirkete başvuruluyor. Çoklu tarifede, 06.00-17.00, 17.00-22.00, 22.00-06.00 saatleri arasında farklı birim fiyatlar üzerinden elektrik harcaması hesaplanıyor. Çoklu tarife, gündüz saatlerinde tek zamanlı tarifeye göre daha pahalı. Ancak özellikle 22.00’den sabaha kadarki harcamalarda önemli avantaj sağlıyor. Bu yüzden, elektrik harcamasının önemli bölümünü gecenin geç saatlerine kaydırabilenler için bir alternatif olabilir.

Limiti aşmak kolay mı?
Kademeli tarifede üst limite geçiş için sınır olarak kullanılan aylık 150 kWh'lik miktar, aydınlatma ve temel ev araçlarının kullanımıyla aşılıyor. Yapılan hesaplamalara göre, haftanın her günü yaklaşık 10 saat açık kalan ortalama bir televizyon ayda yaklaşık 27 kWh, 7 gün 24 saat çalışan bir buzdolabı ayda 30 kWh, haftada 3 gün çalıştırılan çamaşır makinesi ayda 19 kWh, haftada 5 gün, günde 5 saat kullanılan bir bilgisayar ayda 10 kWh, her gün 1'er saat yakılan 6 tane normal ampul ayda 10 kWh, haftada 2 gün 1'er saat kullanılan ütü 19 kWh elektrik kullanıyor. Sadece bu elektrikli araçlar ayda yaklaşık yaklaşık 160 kWh kullanıma denk geliyor ve abonenin üst kademeden değerlendirilmesine neden oluyor.

17 Ocak 2022 - Özgür Kocaeli Gazetesi, Ekonomi bölümünde yayınlandı